Ngữ văn Lớp 9: Tác giả tác phẩm Sang thu Ngữ văn lớp 9 – bố cục, nội dung bài thơ, sơ lược về tác giả, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy, bài văn phân tích mẫu A/ Nội dung và tóm tắt bài thơ Sang thu Đất trời từ cuối hạ sang thu có những biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt. Nhà thơ đã cảm nhận hình ảnh mùa thu bằng sự cảm nhận tinh tế, qua những hình ảnh giàu sức biểu cảm., giúp em giải bài này ạ, em cảm ơn thầy cô và các bạn nhiều.
-
E/ Bài văn mẫu phân tích bài thơ Sang thuHữu Thỉnh là thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ, thơ ông thường chứa đựng cảm xúc tha thiết, chân thành và rất giàu chất suy tư, triết lý. Sang thu cũng là một tác phẩm như vậy. Bài thơ được khơi nguồn cảm xúc từ khoảnh khắc giao mùa nhưng đằng sau đó còn là cảm xúc của tác giả về đời người lúc sang thu.Tính chất suy tư, triết lí trong thơ Hữu Thỉnh được thể hiện ngay từ nhan đề bài thơ. Sang thu không chỉ là khoảnh khắc giao mùa của đất trời khi hè đã qua và mùa thu đang cựa mình đi tới. Mà sang thu còn ẩn dụ về cuộc đời con người. Đây là thời điểm con người đã sang thu, đã trải qua biết bao sóng gió, bởi vậy cũng trở nên vững vàng hơn trước mọi cơn giông bão của cuộc đời.Bỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõHình như thu đã vềTín hiệu đầu tiên mà tác giả cảm nhận được chính là hương ổi, một mùi hương thật dung dị, đậm chất thôn quê. Hương ổi thật chủ động, tự nhiên “phả vào trong gió se”. Với động từ “phả” tác giả đã miêu tả được hương thơm đậm đà như sánh lại, quyện lại và ùa vào gió se đầu thu. Sau sự cảm nhận về thính giác, tác giả tiếp tục cảm nhận mùa thu bằng thị giác với những đám sương chùng chình đi qua ngõ. Nghệ thuật nhân hóa cùng từ láy “chùng chình” đã làm cho làn sương trở nên sinh động, có hồn. Câu thơ như gợi ra trước mắt người đọc hình ảnh những hạt sương li ti, bé nhỏ, giăng mắc với nhau tạo thành màn sương mỏng nhẹ. Dáng đi của nó cũng thật chậm rãi, thong thả trước cửa ngưỡng mùa thu, như còn đang lưu luyến, bịn rịn với mùa hè.Trong giờ phút giao mùa ấy, lòng nhà thơ như đắm chìm vào không gian bàng bạc chất thu. Đó là cảm giác bất ngờ khi gặp tín hiệu thu về “bỗng” – là sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng, một niềm vui, một thoáng xúc động trước những khoảnh khắc thu thật thu, con người thoát khỏi bộn bề cuộc sống để hòa mình vào thiên nhiên. Và tiếp đến là những mong manh cảm xúc, một chút bối rối tự hỏi mình “hình như”. Tình thái từ thể hiện rõ sự bâng khuâng, xao xuyến trong lòng thi nhân khi nhận ra những tín hiệu mùa thu. Hữu Thỉnh quả là người có giác quan vô cùng nhạy cảm thì ông mới có những cảm nhận tinh tế đến vậy về phút giao mùa.Sang đến khổ thơ thứ hai, bức tranh mùa thu đã có những chuyển biến rõ ràng, đậm nét hơn:Sông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vãTừ không gian ngõ vườn nhỏ bé, Hữu Thỉnh vươn ngòi bút của mình đến không gian rộng lớn hơn, không gian bầu trời, sông nước. Dòng sông hiền hòa, thong thả chảy không còn cuồn cuộn, đỏ ngầu như những ngày nước lũ mùa hè. Đối lập với hình ảnh dòng sông là hình ảnh những cánh chim vội vã. Dường như những cơn gió se lạnh đã đâu đó len lỏi trong không gian bởi vậy những loài chim phải vội vã bay về phương nam tránh rét. Cách ông dùng từ cũng hết sức tinh tế: “bắt đầu”, chỉ mới là bắt đầu chứ chưa hẳn là vội vã bởi thu cũng chỉ mới chớm sang thôi. Mọi sự vật hiện tượng chuyển động thật thong thả, khẽ khàng bởi vậy chỉ có những tâm hồn tinh tế mới nhận thấy được.Hai câu thơ sau là một điểm nhấn, tạo nên sự độc đáo cho bức tranh mùa thu: “Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu”. Đây là trường liên tưởng hết sức mới mẻ, độc đáo, gợi ra khung cảnh một làn mây mỏng nhẹ, đang uyển chuyển cựa mình chuyển bước sang thu. Đồng thời cũng có thấy tâm trạng lưu luyến, bịn rịn của đám mây: nửa lưu luyến mùa hạ, nửa háo hức nghiêng mình hẳn sang thu. Ở đoạn này tác giả tỏ ra hết sức tài tình khi mượn cái hữu hình của đám mây để gợi ra cái vô hình của không gian, ranh giới giao mùa. Thể hiện trường liên tưởng thú vị này không chỉ là cảm nhận bằng thị giác mà còn được cảm nhận chính bằng tâm hồn tinh tế nhạy cảm và lòng yêu thiên nhiên tha thiết của nhà thơ.Bức tranh mùa thu dường như được hoàn chỉnh, rõ nét hơn qua hai câu thơ tiếp theo: “Vẫn còn bao nhiêu nắng/ Đã vơi dần cơn mưa”. Mùa thu hiện ra rõ nét hơn qua sự thay đổi của các hiện tượng thiên nhiên: mưa, sấm – vốn là những dấu hiệu đặc trưng của mùa hạ, nay cũng “vơi dần”, “bớt bất ngờ”, mùa thu ngày một đậm nét hơn. Sau những cảm nhận ấy, lắng lại là những suy tư chiêm nghiệm của tác giả về con người về cuộc đời:Sấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổiCâu thơ trước hết mang ý nghĩa tả thực: sang thu những cơn mưa lớn kèm sấm đã vơi dần, bớt dần, đồng thời trải qua một mùa hè đầy giông bão những hàng cây đã không còn giật mình bởi những tiếng sấm mùa hạ nữa. Nhưng bên cạnh đó, câu thơ còn mang ý nghĩa biểu tượng: “sấm” là những vang động, những biến cố mà con người đã trải qua trong cuộc đời; “hàng cây đứng tuổi” là những con người trưởng thành đã từng trải qua bao thăng trầm, biến cố. Từ ý nghĩa đó nhà thơ gửi gắm suy tư, chiêm nghiệm của mình: khi con người đã trải qua những giông bão của cuộc đời sẽ bình tĩnh hơn trước những bất thường, những tác động của ngoại cảnh. Câu thơ chất chứa biết bao suy tư, chiêm nghiệm của tác giả về cuộc đời, về con người.Hữu Thỉnh sử dụng thể thơ năm chữ tài hoa, giàu nhịp điệu. Bài thơ có nhịp điệu chậm, nhẹ nhàng, sâu lắng như chính bước đi chậm rãi của thời gian trong khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu. Lớp ngôn từ giản dị, giàu giá trị tạo hình: phả, vắt, chùng chình, dềnh dàng, vội vã, … di
-
D/ Sơ đồ tư duy tác phẩm Sang thu
-
B/ Tìm hiểu về bài thơ Sang thu1. Tác giả– Hữu Thỉnh tên đầy đủ là Nguy
-
C/ Đọc hiểu bài thơ Sang thu1. Tín hiệu giao mùa (khổ 1)Trong khổ thơ đầu trong bài “Sang thu”, tác giả Hữu Thỉnh đã ghi lại những cảm nhận tinh tế, tín hiệu thu sang nơi làng quê ngõ xóm:– “Bỗng” là giây phút bất chợt bắt gặp mà không hẹn trước, nhà thơ “bỗng’ nhận ra những đặc trưng rất riêng của mùa thu: “Bỗng nhận ra hương ổi / Phả vào trong gió se / Sương chùng chình qua ngõ”. Hương ổi, gió se và hạt sương sớm là những tín hiệu báo thu sang.+ Đó là “hương ổi” chín thơm, một hương vị đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc bộ, hương thơm phưng phức lan tỏa trong không gian.+ Đó còn là ngọn “gió se” mang theo hơi lạnh man mác của mùa thu, xua tan đi cái nắng hè oi bức, ngột ngạt. Từ “phả” được dùng rất hay, dường như gió đưa hương đâu đây khiến hương ổi thêm nồng nàn phả vào đất trời và hồn người Gợi được cái hương thơm dìu dịu, nhè nhẹ vương vấn, hẳn Hữu Thỉnh phải có một cái tình quê nồng nàn lắm!+ Khoảnh khắc cuối hạ sang thu còn được nhận ra bởi làn sương sớm: “Sương chùng chình qua ngõ”. Hạt sương thu nhỏ li ti giăng mắc trên cành cây, kẽ lá trên ngõ xóm đường thôn. Phép nhân hóa trong từ láy tượng hình “chùng chình” khiến ta cảm nhận sương thu như cố ý chậm lại, quấn quýt, vấn vương.– Khoảnh khắc giao mùa vốn mơ hồ, khó nắm bắt. Từ “hình như” chỉ cảm giác mong manh chưa rõ ràng, vừa gợi ra cái bâng khuâng, ngỡ ngàng trước sự giao thoa của tạo vật. Giống như là một sự hoài nghi, nhưng thực ra là một lời thông báo rất nhẹ nhàng, ý vị.– Hữu Thỉnh đã mở rộng mọi giác quan để cảm nhận khoảnh khắc giao mùa thật nhanh, thật nhẹ nhàng của thiên nhiên.– Phải chăng đó chính là sự tinh tế của một tâm hồn nghệ sĩ với lòng yêu thiên nhiên, yêu cảnh sắc chốn làng quê Bắc bộ?2. Sự chuyển biến của đất trời vào thu (khổ 2)– Khổ thứ hai trong bài Sang thu, tác giả Hữu Thỉnh đã ghi lại những chuyển biến của đất trời sang thu trong không gian dài, rộng.– Ta nhận ra sự vận động tương phản qua ý thơ: “Sông được lúc dềnh dàng/ Chim bắt đầu vội vã”+ Đã qua rồi mùa hạ cuồn cuộn bão dông, sang thu, dòng sông “được lúc dềnh dàng” trở lại vẻ êm đềm, hiền hòa như vốn có. Trái lại, những cánh chim “bắt đầu vội vã” bay về phương nam tránh rét khi cảm nhận được làn gió se se lành lạnh. Phép nhân hóa cùng với từ láy “dềnh dàng” ,“vội vã” đã thổi hồn cho cảnh vật, di