Ngữ văn Lớp 10: Phân tích 2 câu thơ cuối bàn cảm xúc mùa thu của đỗ phủ

Hàn ỵ xứ xứ thôi đao xích,           

+ Ở hai câu cuối bỗng đột ngột nổi lên âm thanh dồn dập của tiếng chày đập vải trên bến sông. Khí thu lạnh lẽo như nhắc nhở mọi người rằng mùa đông sắp đến, phải chuẩn bị nhanh nhanh cho việc may áo ấm. Trời tối rồi (mộ), không nhìn thấy gì nữa, nhà thơ chỉ nghe thấy tiếng chày đập vải và ngậm ngùi khi nghĩ tới những người lính thú đang trấn giữ nơi quan ải. Âm thanh của tiếng chày đập vải vừa kết thúc bài thơ, vừa mở ra nỗi buồn nhớ mênh mang trong tâm hồn nhà thơ.

* Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ:

– Bài thơ có kết cấu chặt chẽ. Câu nào cũng bám chặt chủ đề, tức là đểu thể hiện hai yếu tố thu và hứng, vừa tả cảnh vừa chất chứa tâm trạng, cảnh có sương thu, rừng thu, sắc thu, khí thu, gió thu, sông thu, hoa thu, tiếng thu (tiếng chày đập vải). Tuy không miêu tả trực tiếp tình hình xã hội nhưng bài thơ vẫn chan chứa tình đời và có ý nghĩa hiện thực sâu sắc.

– Ở trong bài thơ, các mối quan hệ giữa xa và gần, giữa không gian và thời gian, giữa thị giác và thính giác, giữa thu và hứng có sự liên kết chặt chẽ. Sự vận hành của tứ thơ rất lôgíc: từ xa đến gần, từ không gian mà cảm nhận thời gian, từ ngoại cảnh thể hiện nội tâm. Hàm ẩn trong mỗi câu, mỗi chữ là tâm hồn đau đáu nỗi thương đời, thương người.